5 misverstanden over AI in gemeenten en ministeries (en wat wél werkt)

AI in de publieke sector roept veel vragen op. Begrijpelijk – het is nieuw, complex en raakt aan gevoelige onderdelen van de organisatie: van dienstverlening tot data en besluitvorming. Toch horen wij in gesprekken met gemeenten, provincies en ministeries vaak dezelfde misverstanden terugkomen. Misverstanden die innovatie in de weg staan. 

Hieronder deelt Chief Growth Officer  van Xillio, Sjoerd Alkema, de vijf meest voorkomende misverstanden – én wat wél werkt. 

Misverstand 1: AI werkt vanzelf

AI wordt soms gepresenteerd als een magische tool. Je koppelt ‘m aan je systemen, en klaar. De realiteit? AI werkt alleen goed als je de context, data en use case scherp definieert. Zonder duidelijke kaders krijg je irrelevante antwoorden of foute interpretaties. En dus frustratie.

Misverstand 2: AI is onveilig

Veel mensen denken dat AI automatisch toegang krijgt tot álle data – inclusief gevoelige of persoonlijke informatie. In werkelijkheid heb je als organisatie juist zélf controle over welke data je ontsluit, met wie, en hoe. Mits je het goed organiseert. AI is niet onveilig – het is zo veilig als de inrichting die je kiest. 

Misverstand 3: AI is niet te vertrouwen

Er is scepsis: "Het geeft verkeerde antwoorden" of "Je weet niet waar het vandaan komt." Dat klopt – als je AI zomaar loslaat op je hele informatiehuishouding. Maar geef je AI Agents toegang tot relevante, gecontroleerde en actuele datasets? Dan verandert alles. Vertrouwen volgt uit grip. 

Misverstand 4: We moeten eerst al onze data op orde hebben

Dit is misschien wel het hardnekkigste misverstand. Natuurlijk is datakwaliteit belangrijk, maar wachten tot alles perfect is, betekent stilstaan. Door te starten met afgebakende use cases en beperkte datasets, kun je AI gecontroleerd inzetten en tegelijkertijd je informatiehuishouding verbeteren. 

Misverstand 5: AI past niet bij de overheid - wij zijn anders

Overheden zijn geneigd zichzelf te zien als 'te complex' voor AI. Maar juist in overheidsorganisaties liggen enorme kansen: veel herhaalbare processen, rijke datasets en standaarddocumenten. Combineer dat met goede governance en schaalbare tools zoals Microsoft 365 Copilot of Copilot Studio – en je hebt een krachtig fundament voor waardevolle AI-toepassingen. 

Wat wél werkt

• Controle over data – geef AI alleen toegang tot de juiste informatie, per specifieke use case. 
• Gebruik maken van bestaande tools – alle overheden werken al met Teams, Office en vaak met SharePoint. Waarom zou je AI daarbuiten houden? 
• Duidelijke kaders en AI-geletterdheid – laat medewerkers snappen wat een agent wel en niet kan, en betrek ze in de adoptie. 
• Klein beginnen, groot denken – zet eerste stappen binnen een veilige en beheersbare context, en schaal van daaruit. 

Wie dat doet, loopt niet achter – maar voor. 

 Benieuwd hoe beter aan de slag met AI te gaan? Neem contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek.